Coeur de boeuf: lokaal geteeld met een hart voor duurzaamheid

Bij ALDI willen we onze klanten de beste kwaliteit bieden. Onze groente- en fruitafdeling ligt dan ook vol verse producten van lokale telers. Een van hen is Wim Vertommen van Den Overkant uit Sint-Katelijne-Waver. We namen een kijkje in zijn serres waar hij op een zo duurzaam mogelijke manier coeur de boeuf kweekt, een tomaat met een unieke vorm die de nodige zorg en expertise tijdens de teelt vraagt. Dankzij zijn jarenlange ervaring slaagt Wim hier telkens perfect in. Een deel van zijn oogst exporteert hij zelfs naar Italië, hét tomatenland bij uitstek. Via BelOrta, een Belgische groente- en fruitcoöperatie van, voor en door telers, kunnen ook wij in de lente en zomer genieten van deze heerlijke Siciliaanse schone.

Wim: “Normaal gezien is tomaten telen bijna zoals een recept volgen: als er zo veel licht is, moet je zo veel water geven, enzovoort. Maar coeur de boeuf is een veel gevoeliger ras. Je moet snel aanvoelen wat de planten nodig hebben … Doe je dat niet, dan zal je oogst van mindere kwaliteit zijn. Het zijn net baby’tjes die je heel goed moet verzorgen.”

“Bovendien gaat het plukken er ook wat anders aan toe. Onze werknemers mogen niet kleurenblind zijn. (lacht) Coeur de boeufs rijpen van binnen naar buiten. Je moet ze dus oogsten wanneer je een oranje vlekje ziet aan het poepje. Als je te lang wacht en ze rood zijn, ben je al te laat.”

Wim: “Groen-rood of lichtoranje. Hier in België zijn we het niet gewoon om tomaten met zo’n lichte kleur te eten. Consumenten denken vaak dat een coeur de boeuf nog niet rijp is wanneer hij in de winkel ligt. Maar in het zuiden eten ze hem zelfs als hij nog grasgroen is, want dan heeft hij een frissere nasmaak. Een volledig rood exemplaar wordt wat minder krokant, maar is nog perfect bruikbaar in warme gerechten.”

Wim: “Eigenlijk wel. Het is nochtans een heel gebruiksvriendelijke tomaat omdat hij weinig sap bevat. Wanneer je een gesneden coeur de boeuf besprenkelt met olijfolie, krijg je geen soepje. Hij neemt de olie en de smaken goed op omdat het vruchtvlees droger is.”

“Bovendien is een coeur de boeuf perfect om een broodje mee te beleggen, want je hoeft geen schrik te hebben dat de plakjes eruit vliegen wanneer je erin bijt. Thuis is dat geen probleem, maar als je onder de mensen bent, is het bang afwachten waar die tomaat zal belanden.” (lacht)

Wim: “Coeur de boeuf groeit al meer dan 100 jaar in openlucht in Sicilië, het grootste productiegebied van deze tomaat. Maar bij te hoge temperaturen krijg je tijdens de teelt te maken met kwaliteitsproblemen … En in Zuid-Europa is het vanaf april bijna elke dag te warm. In combinatie met droogte in die regio raken de planten uitgeput. Hier is het klimaat stabieler en in de serres kunnen we de omstandigheden veel beter controleren.”

“Op het gebied van duurzaamheid lijkt het misschien wat vreemd om onze producten naar Italië te transporteren, maar dat is het eigenlijk niet. De afstand tussen Sicilië en Noord-Italië, waar coeur de boeuf het meest gegeten wordt, is groter dan die tussen Noord-Italië en België. In een bepaalde zin zijn wij dus lokaler dan onze collega’s in Sicilië, dat aan de punt van de Italiaanse laars ligt. “We hebben heerlijke tomaten gegeten tijdens onze vakantie”, zeggen de mensen dan. Terwijl het waarschijnlijk Belgische waren.” (lacht)

Wim: “We zijn heel blij dat we ook in België mogen leveren, want er is een periode geweest dat we 90 % van onze tomaten naar Italië exporteerden. Een korte keten is belangrijk voor coeur-de-boeuftomaten. Als ze te lang onderweg zijn, liggen ze knalrood in de winkel en dat is niet de bedoeling. Bovendien is het duurzamer, wat ik ook belangrijk vind.”

Wim: “Eerst en vooral telen we met de seizoenen mee. We zien de coeur-de-boeuftomaat vooral als een voorjaars- en zomerproduct en laten de vruchten zo groeien in samenwerking met de natuur.”

“Tijdens de teelt gebruiken we bovendien hommels om onze tomaten te bevruchten. Vroeger liet men de bloemetjes trillen zodat het stuifmeel op de stamper viel, maar daar is heel veel handenarbeid voor nodig. Zo zie je maar dat duurzame oplossingen soms ook gemakkelijker zijn. Met hommels in je serre kan je ook niet zomaar chemische middelen gebruiken. In plaats daarvan kiezen we voor natuurlijke alternatieven, zoals sluipwespjes. Die zijn kleiner dan bananenvliegjes en zetten we in tegen witte vliegen (die de planten beschadigen, red.) of insecten die onze teelt kunnen bedreigen.” 

Wim: “Ja, we hebben bijvoorbeeld ook een warmte-krachtkoppeling (een gasmotor die elektriciteit opwekt, red.) waarmee we elektriciteit aan het net leveren. Met de warmte die de motor daarbij produceert, verwarmen we onze serres. Zo doen we onze CO2-voetafdruk met maar liefst 35 % dalen. Een hele duurzame techniek, die we nu al 12 jaar toepassen.”

“Daarnaast gebruiken we ook alleen maar hemelwater en recycleren we ons drainwater (het water dat de planten niet opnemen, red.). We geven jaarlijks zo’n 40 miljoen liter water aan onze planten en recupereren daar zo’n 15 miljoen liter van. Dat ontsmetten we op een natuurlijke manier met een zandfilter en geven we opnieuw aan de planten.” 

Wim: “Klopt. Als je een bedrijf hebt, kan je niet vermijden dat je grondstoffen gebruikt. Maar we proberen dat op een zo verantwoord mogelijke manier te doen. Daarom hebben we de laatste jaren ook onze afvalstromen aangepakt. We kopen nu bijna niets meer aan dat we niet kunnen recycleren.”

“In het begin konden we grote stappen nemen om duurzamer te worden, nu worden ze telkens kleiner. Dat is het teken dat we al vrij veel geoptimaliseerd hebben. En daar ben ik heel tevreden over.”